Een concurrentiebeding is een bepaling in de arbeidsovereenkomst dat wordt gebruikt om de belangen van werkgevers te beschermen door werknemers te beperken in de mogelijkheid om na het verlaten van het bedrijf voor een concurrent te werken. Hoewel het concurrentiebeding bedrijven een belangrijk instrument biedt om hun knowhow en klantenbestand te beschermen, zijn er strikte juridische voorwaarden waaraan moet worden voldaan om het afdwingbaar te maken.
Definitie van een concurrentiebeding
Volgens artikel 7:653 van het Burgerlijk Wetboek is een concurrentiebeding een beding tussen een werkgever en werknemer waarbij de werknemer wordt beperkt in zijn mogelijkheid om na het einde van de overeenkomst op zekere wijze werkzaam te zijn. Kort gezegd is een concurrentiebeding een clausule in een arbeidsovereenkomst die beperkingen oplegt aan een werknemer met betrekking tot het aangaan van vergelijkbaar werk bij een concurrent na het einde van het dienstverband. Het doel van een dergelijk beding is om de belangen van de werkgever te beschermen, zoals het behoud van bedrijfsgeheimen, klantenrelaties en zakelijke strategieën.
Voorwaarden concurrentiebeding
Een concurrentiebeding moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om geldig te zijn. De belangrijkste eis is dat het concurrentiebeding schriftelijk moet zijn overeengekomen. Een mondeling overeengekomen concurrentiebeding is dus niet geldig. Het schriftelijkheidsvereiste betekent onder andere dat een werknemer een handtekening moet hebben gezet op de arbeidsovereenkomst waarin het concurrentiebeding is opgenomen. Overigens kan een concurrentiebeding ook zijn opgenomen in een ander schriftelijk document, zoals een personeelsreglement. In dat geval moet een werknemer een handtekening op het personeelsreglement zetten of moet in de arbeidsovereenkomst expliciet worden verwezen naar het concurrentiebeding in het personeelsreglement (waarbij de werknemer dan uiteraard wel de arbeidsovereenkomst moet ondertekenen).
Verder geldt dat een concurrentiebeding in beginsel alleen is toegestaan in arbeidsovereenkomsten van onbepaalde tijd.
Indien in een arbeidsovereenkomst van bepaalde tijd een concurrentiebeding wordt opgenomen dan moet in de arbeidsovereenkomst een schriftelijke motivering zijn opgenomen waarom het beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Als deze motivering ontbreekt dan is het concurrentiebeding vernietigbaar. Een rechter kan het beding dan ongeldig verklaren als blijkt dat het niet noodzakelijk is gezien de bedrijfs- of dienstbelangen die omschreven zijn. In de rechtspraak worden hoge eisen gesteld aan de motiveringsplicht van het concurrentiebeding. Het moet specifiek op de situatie zijn toegespitst. Ook moet expliciet worden omschreven tot welke bedrijfsgevoelige informatie een werknemer toegang heeft en waarom dat kan leiden tot schade bij de onderneming indien deze kennis in handen komt van een concurrent.
Voor concurrentiebedingen die opgenomen zijn in arbeidsovereenkomsten van onbepaalde tijd geldt de motiveringsplicht niet.
Daarnaast moet het beding specifiek zijn wat betreft de duur, geografische reikwijdte en de aard van het verbod.
Duur van het concurrentiebeding
Een redelijke duur van het concurrentiebeding is essentieel. Wat als redelijk wordt beschouwd, kan variëren afhankelijk van de branche, de functie van de werknemer en andere relevante factoren. Over het algemeen worden bedingen met een duur van één tot twee jaar als redelijk beschouwd, maar langere perioden kunnen gerechtvaardigd zijn in bepaalde omstandigheden.
Geografische reikwijdte
De geografische reikwijdte van het concurrentiebeding moet evenredig zijn aan de belangen van de werkgever. Het moet niet te ruim zijn om als onredelijk te worden beschouwd. Bijvoorbeeld, als het bedrijf alleen opereert in een bepaalde regio, zou een wereldwijde beperking mogelijk als onredelijk kunnen worden beschouwd.
Aard van het concurrentiebeding
Een concurrentiebeding moet de legitieme belangen van de werkgever beschermen. Dit kan onder meer het beschermen van bedrijfsgeheimen, klantenrelaties en specifieke bedrijfsstrategieën omvatten. Het beding mag niet alleen de werknemer beperken zonder dat er sprake is van een reële bedreiging voor de belangen van de werkgever. Als een concurrentiebeding enkel is overeengekomen met het doel de werknemer aan het bedrijf te binden dan zal een rechter in beginsel overgaan tot vernietiging van het concurrentiebeding.
Relatiebeding
Een relatiebeding is een bepaling in een arbeidsovereenkomst die de werknemer verbiedt om na het einde van het dienstverband contact te onderhouden met of zaken te doen met de relaties van de werkgever. Deze relaties kunnen klanten, leveranciers, of andere zakelijke contacten zijn die tijdens het dienstverband zijn opgebouwd. Het relatiebeding wordt in beginsel juridisch gelijkgesteld met een concurrentiebeding. Zo moet een relatiebeding aan dezelfde vereisten doen als een concurrentiebeding. Ook een relatiebeding moet schriftelijk zijn overeengekomen. De formulering moet specifiek zijn wat betreft de duur, de scope van de relaties en het verbod zelf. Daarnaast moet het beding redelijk zijn om afdwingbaar te zijn.
Een relatiebeding is bedoeld om de belangen van de werkgever te beschermen, met name de opgebouwde zakelijke relaties die van cruciaal belang zijn voor het succes van het bedrijf. Het stelt de werkgever in staat om te voorkomen dat werknemers direct met klanten of partners concurreren.
Tot slot
Het opstellen van een effectief concurrentiebeding vereist zorgvuldige aandacht voor juridische voorwaarden en belangen van beide partijen. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat het beding voldoet aan de geldende wetgeving en redelijk is in zijn beperkingen. Aan de andere kant moeten werknemers begrijpen wat er van hen wordt verwacht en welke gevolgen er kunnen zijn bij schending van het beding. Een goed geformuleerd concurrentiebeding kan een waardevol instrument zijn in de bescherming van bedrijfsbelangen. Hebt u vragen over een concurrentiebeding of hebt u hulp nodig bij het opstellen of evalueren van een concurrentiebeding? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvende kennismaking.